Công viên địa chất Lạng Sơn được thành lập từ năm 2021, đến năm 2023 điều chỉnh phạm vi ranh giới lên 8 huyện, thành phố, diện tích khoảng 4.842 km2, dân số khoảng 627.000 người (chiếm 58% diện tích và 78% dân số toàn tỉnh). Công viên địa chất Lạng Sơn đang phấn đấu gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu vào năm 2025. Hiện nay mạng lưới này gồm 213 công viên địa chất toàn cầu tại 48 quốc gia.
Theo bà Phạm Thị Hương - Phó Trưởng Ban Quản lý Công viên địa chất Lạng Sơn, địa phương đã trình hồ sơ lên Hội đồng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO và hồ sơ đang trong giai đoạn xin ý kiến các quốc gia thành viên. Lạng Sơn đang hoàn thiện các tiêu chí về hạ tầng và cảnh quan, dự kiến đón đoàn chuyên gia thẩm định hồ sơ Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn vào quý III/2024, hướng tới mở cửa cho công chúng tham quan, khai thác phát triển du lịch bền vững.
Với chủ đề “Dòng chảy sự sống nơi miền đất thiêng”, các tuyến, điểm du lịch tại Công viên địa chất Lạng Sơn đang được tập trung xây dựng trên nền tảng gắn kết các địa điểm tiêu biểu về lịch sử tiến hóa liên tục của sự sống và tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ, với các di sản văn hóa đặc sắc và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa lịch sử hình thành thế giới tự nhiên và cảnh quan địa chất, sự đa dạng về văn hóa và tín ngưỡng thờ Mẫu ở Lạng Sơn.
Ngày 2/4, Ban Quản lý Công viên địa chất Lạng Sơn tổ chức tọa đàm hợp tác phát triển du lịch tại Hà Nội và ký kết thỏa thuận với một số đối tác, công ty du lịch nhằm quảng bá, khai thác, phát triển hiệu quả các tuyến, điểm du lịch trong Công viên địa chất Lạng Sơn.
Dự kiến Công viên địa chất Lạng Sơn sẽ khai thác du lịch theo 4 tuyến với 38 điểm đến. Hành trình khám phá các tuyến chủ yếu đi qua trục đường quốc lộ 1A, 1B, 4B và 279; mỗi tuyến có từ 7 đến 11 điểm tham quan với trải nghiệm đa dạng. Trong đó, tuyến "Khám phá thế giới Thượng Ngàn" khởi nguồn từ đền Bắc Lệ của huyện Hữu Lũng vốn là địa điểm nổi tiếng trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Trên tuyến còn có các điểm như thung lũng Đồng Lâm, du lịch cộng đồng với người Tày xã Hữu Liên, khu di tích lịch sử ải Chi Lăng...
"Hành trình về miền thiên giới" là tuyến du lịch số 2, mở đầu là cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, qua đền Mẫu Đồng Đăng đến các điểm dọc quốc lộ 1B về miền quê hương cách mạng Bắc Sơn anh hùng. Những địa danh như cầu Khánh Khê, rừng hồi Xứ Lạng, hang Thẩm Khuyên - Thẩm Hai, dòng sông ngầm tại điểm du lịch sinh thái suối Mỏ Mắm, vườn quýt Hang Hú, Bảo tàng Khởi nghĩa Bắc Sơn…
"Cuộc sống dân dã nơi trần thế" là tuyến du lịch số 3, gồm nhiều trải nghiệm thú vị như đón bình minh trên làng bản văn hóa Tày xã Quỳnh Sơn, trải nghiệm nghề làm ngói âm dương thủ công truyền thống, thăm những cánh rừng hồi Văn Quan xanh ngút mắt, thăm đền Chầu Mười linh thiêng giữa núi rừng, trải nghiệm nghề làm cao khô Vạn Linh với đồng bào dân tộc Nùng...
Tuyến du lịch số 4 "Khám phá Thủy cung" gồm 10 điểm tham quan, bắt đầu từ chùa Tam Thanh, theo quốc lộ 4B đi về hướng Lộc Bình, qua chùa Bắc Nga đến với vùng núi Mẫu Sơn quanh năm ẩn hiện trong mây. Du khách sẽ đến đài quan sát ngắm toàn cảnh vùng trũng Na Dương, nơi được ví như “cửa sổ nhìn về thế giới cổ đại”, nơi phát hiện hàng loạt hóa thạch niên đại khoảng 40 triệu năm trước. Hành trình này còn đi qua các điểm thác Bản Khiếng, chùa Tiên hay ngôi đền Mẫu Thoải linh thiêng.
