Ngày 18/5, TAND TP Hà Nội đưa ra xét xử 17 bị cáo trong vụ án gây thất thoát tài sản nhà nước, thiếu trách nhiệm xảy ra tại Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM) và đơn vị thành viên là Công ty Vận tải Thương mại VEAM (Ventraco).
Khai báo trước tòa, ông Trần Ngọc Hà, cựu Chủ tịch VEAM nhiều lần bác bỏ cáo buộc của VKS khi quy kết ông phải chịu trách nhiệm trong 3 sai phạm, gây thất thoát hơn 140 tỷ đồng.
Đầu tiên, bị cáo Hà nói về phần "vi phạm quy chế tài chính" - theo cáo trạng cho rằng, lãnh đạo VEAM ký chứng thư bảo lãnh cho Ventraco vay tiền ngân hàng. Sau đó, Ventraco không thể trả nợ, khiến công ty mẹ thiệt hại hơn 75 tỷ đồng (VEAM là công ty có 88% vốn Nhà nước).
Trước Hội đồng xét xử, ông Trần Ngọc Hà phủ nhận trách nhiệm, cho rằng mình "không có trách nhiệm phải biết và thực tế không có điều kiện để biết" về việc làm sai của cấp dưới.
Bị cáo Hà lý giải, việc bảo lãnh vay nếu không quá 20% vốn điều lệ của VEAM sẽ thuộc thẩm quyền của cựu Tổng giám đốc Lâm Chí Quang. Người này hoàn toàn có thể tự quyết, “ký một tờ A4 với ngân hàng là xong, không cần xin phép tôi”, ông Hà nói.
Theo bị cáo Hà, vốn điều lệ VEAM năm 2013 khoảng 2.300 tỷ, nên Tổng giám đốc Quang có thể duyệt bảo lãnh vay tới 460 tỷ đồng mà không cần trình Hội đồng thành viên. Do vậy, ông Hà chỉ thừa nhận có “sai phạm chung chung” do là người đứng đầu VEAM về mặt hành chính.
Bên cạnh đó, cáo trạng xác định năm 2016, VEAM đầu tư dự án sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung. Khi dự án chưa được Bộ công thương phê duyệt, bị cáo Hà đã ký hợp đồng Li – Xăng (mua bản quyền máy) của Công ty ISEKI Nhật Bản với giá 56 tỷ đồng. Dự án sau đó bị Bộ Công thương bác bỏ và VEAM không thể đòi tiền đối tác Nhật Bản.
Cựu Chủ tịch VEAM - Trần Ngọc Hà tiếp tục phủ nhận trách nhiệm, nói dự án được Hội đồng thành viên VEAM biểu quyết thông qua với tỷ lệ 100%. Bị cáo này cho rằng, khoản 56 tỷ đồng không phải thất thoát vì đối tác Nhật Bản đã bàn giao Li – Xăng, đây là một dạng tài sản về sở hữu trí tuệ và VEAM đã “mang về nghiên cứu”.
Cáo trạng còn cáo buộc VEAM từng muốn xuất khẩu xe tải tay lái bên phải sang Srilanka nên ký hợp đồng thuê Công ty T-King (Trung Quốc) thiết kế cabin với giá 100.000 USD/mẫu. Dự án sau đó thất bại nhưng VEAM đã trả cho T-king 200.000 USD và thuế, tổng cộng 10 tỷ đồng.
Trong sai phạm này, ông Hà bị quy kết đã thực hiện kế hoạch đầu tư mà không có nghị quyết của Hội đồng thành viên; dự án cũng không nằm trong kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được VEAM phê duyệt.
Tại tòa, ông Hà dẫn chứng, hơn 30 năm hoạt động, Hội đồng thành viên hằng năm chỉ ban hành kế hoạch sản xuất ở dạng các mục tiêu doanh số, đơn vị tỷ đồng. Còn ông phải xây dựng kế hoạch sản xuất cụ thể sản phẩm gì. Do vậy, việc ký hợp đồng với T-king “thực chất là quyền của tôi”, lời ông Trần Ngọc Hà. Theo bị cáo này, việc hợp tác với T-King đang triển khai “rất tốt đẹp” nhưng lại bị dừng./.
