Trong Tờ trình, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất một loạt nội dung sửa đổi, tập trung vào những vấn đề bức thiết, có tác động trực tiếp đến đời sống nhân dân và hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh, như: Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, Bộ đề xuất bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp xã, chỉ giữ lại kế hoạch sử dụng đất cấp xã dựa trên chỉ tiêu phân bổ từ cấp tỉnh (phương án 2). Cách làm này nhằm tinh giản thủ tục, tránh tình trạng chồng chéo, đồng thời tăng cường tính thống nhất từ trên xuống.
Đối với cơ chế tài chính và giá đất, Bộ đề xuất sử dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất làm căn cứ tính nghĩa vụ tài chính, bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Bên cạnh đó, bổ sung yếu tố chi phí hạ tầng kỹ thuật vào phương pháp xác định giá. Bộ kiến nghị lựa chọn phương án tính theo suất vốn đầu tư do địa phương hoặc Bộ Xây dựng công bố, thay vì căn cứ vào chi phí giải phóng mặt bằng và xây dựng thực tế.
Về thủ tục hành chính và phân cấp, Dự thảo luật đồng bộ hóa phân cấp, phân định thẩm quyền thu hồi đất với thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất giữa các cấp; cắt giảm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đấu giá, đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến quy định rõ trách nhiệm hoàn thành hệ thống thông tin quốc gia về đất đai vào năm 2026. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để tích hợp, kết nối dữ liệu đất đai với cơ sở dữ liệu dân cư, tài chính, thị trường bất động sản, góp phần minh bạch hóa và hiện đại hóa công tác quản lý.
Theo Tờ trình, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, việc sửa đổi lần này không nhằm thay đổi toàn diện Luật Đất đai, mà tập trung tháo gỡ ngay những “nút thắt” pháp lý, khắc phục những điểm bất cập, đồng thời tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh. Đây cũng là bước đi quan trọng để thể chế hóa các nghị quyết của Trung ương, Chính phủ, phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Góp ý vào dự thảo Luật, lãnh đạo UBND TP. Hồ Chí Minh, đề xuất không lập kế hoạch sử dụng đất 5 năm ở cấp xã, chỉ cần tuân thủ quy hoạch đô thị và nông thôn; cho phép các đơn vị sự nghiệp công lập chỉ thuê đất trả tiền hàng năm; rút ngắn thời hạn thông báo thu hồi đất từ 90–180 ngày xuống còn 45–90 ngày, và cho phép ban hành khi có quyết định chủ trương đầu tư… Đối với dự án cấp bách, công trình trọng điểm, thành phố kiến nghị niêm yết công khai, lấy ý kiến và đối thoại với người dân đồng thời trong 30 ngày, thay vì chờ hết thời hạn mới triển khai như hiện hành.
Lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng bảy tỏ, việc áp dụng bảng giá đất ổn định 5 năm và hệ số điều chỉnh phải dựa trên dữ liệu thực tiễn, phản ánh biến động giá đất từng khu vực để giảm sức ép trong tính toán và đảm bảo dự án vận hành hiệu quả. Hệ số biến động giá đất cần được xác định dựa trên dữ liệu thị trường, tránh áp dụng một cách máy móc, đồng thời cân nhắc phương án trả tiền đất một lần cho cả vòng đời dự án để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Trong khi đó, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM Lê Hoàng Châu kiến nghị áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh hàng năm nên phân biệt đất trong hạn mức và ngoài hạn mức để giảm chi phí cho hộ gia đình, cá nhân; cho phép chủ đầu tư điều chỉnh thời hạn sử dụng đất khi mua lại dự án còn thời gian sử dụng ngắn; cơ chế xử lý đất của doanh nghiệp nhà nước sau khi cổ phần hóa…
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp, bám sát Nghị quyết 18-NQ/TW về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao”, các kết luận, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị. Những vấn đề còn mới, chưa cụ thể trong kết luận của Trung ương hoặc Bộ Chính trị có thể đưa vào dưới dạng nguyên tắc, định hướng và giao Chính phủ, Bộ trưởng hoặc địa phương triển khai, bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời. Liên quan đến tài chính đất đai, bao gồm phương pháp định giá, bảng giá đất và hệ số điều chỉnh theo biến động thị trường,
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ: "Tôi đồng ý với các đồng chí là Bảng giá đất chúng ta sẽ sử dụng cho mọi chính sách, nếu dân có lợi hơn một tí thì tốt, mà nếu mà nhà nước thiệt đi một tí cũng không sao, nhưng ở đây nó vừa là nghĩa vụ của người dân, và trách nhiệm của nhà nước, người dân phải nộp, nên lợi ích phải hài hòa, doanh nghiệp cũng được, thì sử dụng bảng giá. Bảng giá đất chúng ta đã làm được rồi, nhưng hệ số điều chỉnh biến động thị trường, đây là vấn đề tôi đề nghị các đồng chí phối hợp các địa phương phải có quy định về vấn đề này".
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ: Bất cập là từ địa phương, từ các bộ ngành, từ người dân và doanh nghiệp, nhưng địa phương nắm rõ nhất. Vì vậy, cần có báo cáo chi tiết gửi Bộ và Chính phủ. Trên cơ sở dự thảo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các địa phương tiếp tục gửi ý kiến bằng văn bản về Bộ và Chính phủ để cơ quan tham mưu tổng hợp.
