Trách nhiệm của Bộ GD-ĐT và Bộ Y tế?
Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn về lĩnh vực GD-ĐT chiều 19/6 và sáng 20/6, nhiều đại biểu Quốc hội nêu thực trạng bất cập chất lượng khẩu phần ăn bán trú và vệ sinh thực phẩm, bày tỏ xót xa trước những vụ mỳ tôm pha loãng làm canh cho 11 trẻ và truy trách nhiệm, giải pháp của cơ quan liên quan để ngăn chặn tình trạng này.
Đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn Thái Bình) cho biết, cử tri, đặc biệt là các phụ huynh có con đang theo học tại bậc mầm non và tiểu học, rất quan tâm đến chất lượng khẩu phần ăn bán trú bên cạnh việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong trường học.
Nữ đại biểu dẫn chứng: “Cuối năm 2023, VTV từng phản ánh một trường phổ thông bán trú tổ chức bữa sáng cho 11 học sinh chỉ với 2 gói mì tôm pha loãng làm canh”. Theo đại biểu, khẩu phần ăn này chỉ cung cấp khoảng 700 kcal, trong khi theo bảng công khai tài chính của nhà trường, mỗi học sinh đáng ra phải có một gói mì tôm và một quả trứng.
“Bộ trưởng đánh giá thế nào về thực trạng trên? Bộ đã và đang có giải pháp gì để chấn chỉnh việc tổ chức bếp ăn bán trú, đặc biệt là đảm bảo tính công khai, minh bạch trong quy trình mua sắm thực phẩm, tổ chức bếp ăn và kiểm tra, giám sát độc lập?”, đại biểu đặt câu hỏi.
Cũng nêu chất vấn về nội dung này, đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (Đoàn Long An) cho biết, trong nhiều Nghị quyết của Đảng xác định dinh dưỡng học đường là yếu tố then chốt trong phát triển toàn diện của học sinh. Việc đảm bảo dinh dưỡng học đường là yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, thực tế bữa ăn dinh dưỡng học đường vẫn chưa đáp ứng về dinh dưỡng và kiểm soát tốt nguồn gốc thực phẩm. Một số vụ ngộ độc thực phẩm tại trường học đã khiến nhiều học sinh phải nhập viện gây ảnh hưởng đến sức khỏe của các em và gây lo lắng cho phụ huynh.
“Bộ trưởng đánh giá như thế nào về công tác kiểm tra giám sát việc tổ chức bữa ăn học đường trong thời gian qua? Thời gian tới, Bộ trưởng có những giải pháp hữu hiệu nào để đảm bảo vấn đề an toàn thực phẩm trong trường học”,đại biểu Hoàng Uyên chất vấn.
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc quản lý an toàn thực phẩm và bảo đảm bữa ăn cho học sinh là trách nhiệm chung của Bộ GD-ĐT và Bộ Y tế. Hiện nay, các văn bản hướng dẫn về an toàn thực phẩm trong trường học chủ yếu là thông tư liên tịch giữa Bộ GD-ĐT và Bộ Y tế.
Bộ trưởng cho rằng, nên có sự thống nhất về đầu mối quản lý. Cụ thể, việc quản lý an toàn thực phẩm nên do Bộ Y tế đảm nhiệm với các quy định chặt chẽ, còn Bộ GD-ĐT sẽ thực hiện theo đúng trách nhiệm được phân công.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định, thời gian tới, hai bộ sẽ tăng cường phối hợp triển khai hiệu quả các quy định về bảo đảm an toàn thực phẩm và dinh dưỡng học đường.
Về một trong những vấn đề được quan tâm là nguồn gốc xuất xứ thực phẩm, yếu tố từng gây ra một số vụ ngộ độc thực phẩm khiến phụ huynh lo lắng, Bộ trưởng khẳng định cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của chính quyền địa phương và các tổ chức liên quan. Quan trọng nhất là cần kiểm soát tốt từ nguồn gốc thực phẩm; công tác kiểm soát ở trường học chỉ là phần “ngọn”.
Về trách nhiệm của Bộ GD-ĐT, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Y tế kiểm tra chính những hoạt động thanh kiểm tra tại các địa phương liên quan đến vấn đề này.
Đối với quy chế tổ chức và hoạt động của nhà trường, trách nhiệm của nhân viên phục vụ bữa ăn học sinh, Bộ cũng sẽ rà soát, bổ sung quy định nội bộ và tăng cường giám sát, kiểm tra trong thời gian tới nhằm bảo đảm an toàn tối đa cho học sinh.
Còn nhiều băn khoăn với phần trả lời của Bộ trưởng về vấn đề thanh tra, kiểm tra việc cung cấp bữa ăn cho học sinh, đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đã bấm nút tranh luận.
Theo ông Thân, thực tế không thể kiểm tra thường xuyên, mà chỉ có thể kiểm tra theo từng thời điểm hoặc kiểm tra đột xuất. Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đề xuất sáng kiến, Hiệp hội này sẵn sàng ký kết với Bộ GD-ĐT cùng Bộ Y tế để xây dựng một thực đơn đảm bảo sức khỏe cho học sinh và sẽ là đơn vị cung cấp thức ăn.
“Tôi tin việc này hoàn toàn có thể làm được, không hề khó. Miễn là không có lợi ích nhóm trong quá trình thực hiện. Khi Nhà nước đã cấp kinh phí cho bữa ăn của học sinh mà vẫn không đảm bảo được chất lượng thì không còn việc gì khác có thể làm tốt hơn”, ông Thân nhấn mạnh.
Vẫn còn thiếu minh bạch trong triển khai bữa ăn cho học sinh
Tham gia làm rõ ý kiến các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, thời gian qua, Ban Chỉ đạo liên ngành của Chính phủ và các bộ, ngành đã triển khai nhiều giải pháp nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm nói chung và đặc biệt trong trường học.
Bộ Y tế và Bộ GD-ĐT đã phối hợp ban hành nhiều văn bản hướng dẫn cụ thể, các nghị định hướng dẫn và quy định xử phạt vi phạm trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.
Về công tác thanh, kiểm tra, Bộ trưởng Y tế khẳng định đã phối hợp với các địa phương để tăng cường hậu kiểm.
“Năm 2024, Bộ Y tế đã kiểm tra hơn 354.820 cơ sở, phát hiện 22.073 cơ sở vi phạm và xử lý hơn 9.000 cơ sở, với tổng số tiền xử phạt trên 33 tỷ đồng. Chúng tôi đặc biệt chú trọng thanh tra hậu kiểm đối với bếp ăn trường học và bếp ăn tập thể, vì khi xảy ra sự cố, số lượng người bị ảnh hưởng rất lớn.
Cùng với các cơ quan chức năng, ban đại diện cha mẹ học sinh cũng được khuyến khích tham gia kiểm soát chất lượng bữa ăn học đường”, nữ Bộ trưởng nói.
Tuy nhiên, tình trạng mất an toàn thực phẩm trong trường học vẫn còn xảy ra, theo Bộ trưởng cho rằng do nhiều nguyên nhân khách quan như điều kiện thời tiết, quy trình chế biến chưa đảm bảo, nhân lực thiếu chuyên môn…
Mặt khác, còn nhiều nguyên nhân chủ quan như thiếu minh bạch trong quá trình triển khai bữa ăn cho học sinh về số lượng, chất lượng, nguồn kinh phí.
“Có nơi, việc triển khai này chưa đảm bảo đúng quy định, vẫn còn hiện tượng bớt tiêu chuẩn, chất lượng bữa ăn cho học sinh”, Bộ trưởng nói và cho rằng cần tăng cường kiểm tra, giám sát liên quan tới vấn đề này.
Trước ý kiến của đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) về việc phối hợp với Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ để đảm bảo cung ứng suất ăn, Bộ trưởng cho rằng cần tiến tới chuyên nghiệp hóa công tác này.
Hiện nay, hình thức tổ chức bữa ăn rất đa dạng, có nơi cung ứng qua cơ sở sản xuất kinh doanh đăng ký dịch vụ ăn uống, có nơi các cô tự nấu hoặc thuê người nấu… nên việc xây dựng quy chuẩn chung gặp không ít khó khăn.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định hoàn toàn sẵn sàng phối hợp cùng Bộ GD-ĐT và Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ để đảm bảo chất lượng bữa ăn học đường chuyên nghiệp hơn, truy xuất được nguồn gốc thực phẩm, đáp ứng yêu cầu dinh dưỡng và an toàn thực phẩm. Riêng với vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện còn hạn chế, cần nâng cao trách nhiệm của người chế biến tại chỗ, thực hiện nghiêm quy định về an toàn thực phẩm.
Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định sẵn sàng phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục triển khai thực hiện rõ trách nhiệm của từng cơ quan đã được quy định rõ trong văn bản quy phạm pháp luật.
