Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/6/2025, trừ các nội dung giao chính phủ quyết định chi tiết. Thời gian thí điểm Nghị quyết là 5 năm.
Trước khi đại biểu Quốc hội bấm nút thông qua, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo giải trình tiếp thu.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, quy định về Quỹ nhà ở quốc gia đã được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng: Quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ nhà ở quốc gia gồm: Quỹ nhà ở Trung ương do Chính phủ thành lập, Quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập.
Quỹ Nhà ở quốc gia tập trung hình thành quỹ nhà ở để cho thuê với mục tiêu tiết kiệm nguồn lực về đất đai.
Nhiều người được sử dụng luân phiên quỹ nhà ở này, bảo đảm giải quyết nhu cầu về nhà ở ổn định, lâu dài cho những đối tượng không có khả năng chi trả để mua NOXH.
Hiện nay phần lớn quỹ nhà ở cho thuê của các doanh nghiệp trong các dự án đều bán sau một khoảng thời gian nhất định nên không có tính ổn định cho đối tượng thuê nhà ở.
Đồng thời các nội dung về nhiệm vụ chi, quy mô… của Quỹ sẽ được làm rõ tại Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết Nghị quyết này bảo đảm nhiệm vụ chi phù hợp với mục tiêu thành lập, hoạt động của Quỹ.
Về chính sách hỗ trợ về NOXH, theo ông Minh, Chính phủ đã đề xuất bổ sung quy định điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH đối với các đối tượng chịu tác động bởi việc tổ chức, sắp xếp lại đơn vị hành chính.
Đồng thời giao quyền chủ động cho địa phương xem xét, đánh giá theo thời gian di chuyển, điều kiện hạ tầng giao thông, vùng miền... để xác định đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH, tạo điều kiện thuận lợi về chỗ ở thuận tiện, gần nơi làm việc.
Các đối tượng được mở rộng gồm: doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội được thuê NOXH để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của mình ở tạo điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động yên tâm công tác.
Đặc biệt, với mục tiêu tạo cơ chế ưu đãi hơn nữa để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng NOXH, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết dự thảo Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát.
Cụ thể: không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Theo đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành.
Không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó, cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành (bằng 100%).
Bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành tùy theo quy mô dự án (100%).
Không yêu cầu phải thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, theo đó cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành tùy theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước hay quốc tế (75-90%).
Miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo loại và cấp công trình (100%).
Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt, sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy định này cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo từng trường hợp cụ thể (100%).
Đồng thời, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung trách nhiệm của Chính phủ trong việc quy định: "việc phòng ngừa sơ hở, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, trục lợi chính sách"; có giải pháp kiểm soát, kiểm tra, kiểm định chất lượng nhà ở xã hội.
Về hiệu lực thi hành, nhằm sớm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy phát triển NOXH, theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, đã có nhiều đại biểu Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Nghị quyết cần có hiệu lực thi hành ngay sau khi được Quốc hội thông qua.
Tiếp thu ý kiến này, Chính phủ chỉnh lý dự thảo Nghị quyết về hiệu lực thi hành theo hướng: Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/6/2025, trừ các nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết thì có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025.
