Trong những ngày gần đây, thành phố Los Angeles, bang California đã trở thành tâm điểm chú ý khi hàng nghìn người đổ xuống đường biểu tình nhằm phản đối kế hoạch trục xuất quy mô lớn của chính quyền Mỹ. Các cuộc tuần hành sau đó nhanh chóng chuyển sang căng thẳng khi người biểu tình quá khích đốt phá và đụng độ với các lực lượng chức năng. Tổng thống Trump sau đó đã quyết định điều Vệ binh Quốc gia và các đơn vị quân sự tới làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh.
Trong một tuyên bố tại Phòng Bầu dục ngày 10/6, Tổng thống Trump khẳng định nếu không nhanh chóng triển khai Vệ binh Quốc gia và Thủy quân Lục chiến đến Los Angeles, “thành phố này sẽ bị thiêu rụi”. Ông Trump cảnh báo thêm rằng mục tiêu không dừng lại ở California, mà mở rộng đến các tiểu bang và đô thị khác – nơi "những người nhập cư bất hợp pháp" và "các thế lực nổi loạn" đang trú ngụ.
“Tôi muốn gửi thông điệp đến toàn quốc: nếu họ làm điều đó, họ sẽ bị đáp trả bằng sức mạnh ngang bằng – hoặc lớn hơn – những gì chúng ta đã chứng kiến tại đây,” ông Trump tuyên bố.
Mục tiêu của ông Trump
Sau đó cùng ngày, tại căn cứ quân sự Fort Bragg, Bắc Carolina, ông Trump tiếp tục bày tỏ sự lo ngại đối với tình trạng nhập cư bất hợp pháp ở Los Angeles, đồng thời cho biết tình cảnh này chỉ được giải quyết bằng “nắm đấm sắt”. Ông tuyên bố: “Chúng ta sẽ sử dụng mọi nguồn lực có trong tay để dập tắt bạo lực và khôi phục luật pháp và trật tự ngay lập tức. Chúng ta sẽ không chờ đợi một vị thống đốc không bao giờ gọi điện, trong khi các thành phố cháy rụi từng ngày”.
Chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump đến Fort Bragg nhằm kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Mỹ lẽ ra chỉ là một sự kiện mang tính biểu tượng, ít gây chú ý trong bối cảnh bình thường. Tuy nhiên, trong thời điểm nhạy cảm hiện nay, chuyến đi này lại mang một ý nghĩa chính trị lớn hơn nhiều.
Trong vai trò tổng tư lệnh Quân đội Mỹ, Tổng thống Trump đã có những phát biểu đáng chú ý trước lực lượng quân đội, đặt ra thông điệp cứng rắn về nền an ninh nội địa. Bài phát biểu của ông diễn ra trong bối cảnh quân đội đang được triển khai tại Los Angeles và một số thành phố khác để hỗ trợ kiểm soát làn sóng biểu tình phản đối việc thực thi chính sách nhập cư của chính quyền Mỹ đương nhiệm.
Hình ảnh nhà lãnh đạo Mỹ đứng trước hàng ngũ binh sĩ, cất giọng phát biểu đầy kiên quyết tại đã gợi lại khoảnh khắc lịch sử tại Fort Bragg – nơi từng là bối cảnh cho bài diễn văn quan trọng mà Tổng thống George W. Bush phát đi cách đây hai thập kỷ nhằm củng cố sự ủng hộ công chúng đối với cuộc chiến tranh Iraq. Lần này, trong một hoàn cảnh hoàn toàn khác, quân đội lại một lần nữa xuất hiện ở tuyến đầu của một tranh luận chính trị lớn.
Việc triển khai lực lượng liên bang tại Los Angeles hiện đang trở thành một trong những diễn biến được theo dõi sát sao nhất trên toàn quốc. Điều này càng thu hút sự chú ý khi chỉ còn ít ngày nữa sẽ diễn ra cuộc duyệt binh quy mô lớn tại thủ đô Washington – sự kiện nhằm kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Mỹ, đồng thời cũng trùng với sinh nhật lần thứ 79 của Tổng thống Trump. Dự kiến sự kiện này sẽ có sự tham gia của nhiều đơn vị quân đội, các đội hình diễu binh cũng như nhiều loại vũ khí hiện đại, kết hợp cùng các nghi thức trang trọng thể hiện sức mạnh vượt trội của nền quốc phòng Mỹ.
Tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc biểu tình nào diễn ra “sẽ bị đáp trả bằng vũ lực”, đồng thời khẳng định mong muốn “đảm bảo trật tự” trên toàn quốc.
“Nếu có trật tự, chúng ta sẽ rút lực lượng. Nhưng nếu không có cơ hội cho hòa bình, chúng ta sẽ ở lại cho đến khi đạt được điều đó”, ông Trump nói.
Tranh cãi xung quanh quyết định triển khai quân đội
Bộ An ninh Nội địa (DHS) ngày 10/6 xác nhận rằng Bộ trưởng Kristi Noem yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth chỉ đạo quân đội bắt giữ người biểu tình tại Los Angeles. Theo San Francisco Chronicle, yêu cầu triển khai quân đội để bắt giữ người biểu tình đã được bà Kristi Noem đưa ra trong một bản ghi nhớ nội bộ vào cuối tuần. Động thái này được cho là tiềm ẩn nguy cơ vi phạm luật pháp liên bang, đặc biệt là Đạo luật Posse Comitatus, vốn nghiêm cấm việc sử dụng quân đội liên bang cho mục đích thực thi pháp luật trong nước. Bộ An ninh Nội địa sau đó đã tìm cách giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của sự việc bằng cách cho biết bản ghi nhớ được soạn thảo trước khi bà Noem và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth gặp Tổng thống Trump.
Tuy vậy, điều này vẫn chưa đủ sức xoa dịu làn sóng phản đối từ một bộ phận quan chức và giới chuyên gia. Thống đốc Newsom, người được xem là một trong những ứng viên tổng thống tiềm năng năm 2028, đã lên tiếng chỉ trích quyết định điều quân của ông Trump sẽ gây ra sự hỗn loạn cho nền an ninh nội địa.
Hai thượng nghị sĩ đảng Dân chủ của California, Adam Schiff và Alex Padilla, đã viết thư cho Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và Bộ trưởng Hải quân John Phelan để cảnh báo rằng việc triển khai quân là một bước đi không phù hợp.
“Quyết định triển khai quân nhân đang tại ngũ trong phạm vi Mỹ chỉ nên được thực hiện trong những trường hợp ngặt nghèo nhất và đây không phải là những trường hợp đó. Việc triển khai này được thực hiện bất chấp sự phản đối của chính quyền tiểu bang càng không nên được thực hiện”, nội dung bức thư cho biết.
Thượng nghị sĩ Susan Collins, đảng viên Cộng hòa đến từ Maine, cho biết có sự khác biệt về chức năng lực lượng Thủy quân lục chiến và Vệ binh Quốc gia.
“Các lực lượng đang tại ngũ, như Thủy quân lục chiến, theo thông lệ và quy định, không được phép tham gia vào các hoạt động thực thi pháp luật trong lãnh thổ Mỹ,” bà Collins nói, ngụ ý rằng quyết định triển khai quân đội của Tổng thống Mỹ đang tiến sát đến một lằn ranh pháp lý nhạy cảm.
Tuy nhiên, có một thực tế rõ ràng là ông Trump, vốn nổi tiếng với quan điểm cứng rắn liên quan đến việc kiểm soát nhập cư, đang trên hành trình hiện thực hóa lời hứa tranh cử của mình. Với nhiều cử tri đã bỏ phiếu cho ông vào tháng 11 năm ngoái, những động thái mạnh tay của chính phủ Mỹ hiện nay được xem như phần thưởng xứng đáng cho niềm tin họ đặt vào ông, bất chấp những tranh cãi xoay quanh tính hợp hiến và giới hạn quyền lực hành pháp.
Kế hoạch dự phòng
Các cuộc biểu tình gần đây tại California, dù phần lớn diễn ra trong khuôn khổ ôn hòa, vẫn ghi nhận một số hình ảnh bạo lực: các phần tử quá khích ném vật thể vào cảnh sát, một số vụ cướp bóc, đốt phá xe hơi,…. Lãnh đạo cấp tiểu bang và địa phương đã không né tránh trong việc lên án những hành vi đó, song đồng thời vẫn khẳng định rằng tình hình chưa đạt tới ngưỡng cần thiết để điều động lực lượng vũ trang liên bang.
Tuy nhiên, ông Trump dường như không nghĩ như vậy. Cuối tuần trước, ngày 6/6, ông Trump bất ngờ tuyên bố sẽ điều động Vệ binh Quốc gia tới California, bất chấp sự phản đối công khai từ Thống đốc Gavin Newsom. Tổng thống Mỹ cho rằng quyết định điều quân là cần thiết để “khôi phục trật tự”. Đây là lần đầu tiên trong nhiều thập niên một Tổng thống Mỹ đơn phương ra lệnh điều quân, trong đó có khoảng 700 lính Thủy quân Lục chiến đang tại ngũ, mà không có sự đồng thuận từ chính quyền tiểu bang.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ông Trump có xu cường điệu hóa các tuyên bố của mình. Cho đến thời điểm hiện tại, quân đội liên bang chưa trực tiếp trấn áp người biểu tình trên các đường phố Los Angeles. Vai trò của họ chủ yếu giới hạn trong việc bảo vệ các tòa nhà liên bang.
Dẫu vậy, Nhà Trắng vẫn còn trong tay những phương án thay thế. Theo các nguồn tin tiết lộ với CNN trong tuần này, giới chức liên bang đang âm thầm tìm kiếm các công cụ pháp lý khác, nhằm tăng cường bảo vệ cho các đặc vụ từ Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) trong quá trình thực thi luật nhập cư.
