Theo bác sĩ Võ Trần Nguyên Duy, khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, quả vải cung cấp nhiều chất xơ, vitamin và chất khoáng quan trọng cho cơ thể. Trong 100 gram quả vải tươi chứa 16,5 gram carbohydrate, 0,83 gram protein, 0,44 gram chất béo, 1,3 gram chất xơ, 15,2 gram đường và 71,5 miligam vitamin C.
Quả vải cũng giàu chất xơ sẽ làm chậm quá trình hấp thu các dưỡng chất khác trong bữa ăn, hạn chế tình trạng tăng đường huyết đột ngột sau ăn. Quả vải không có cholesterol xấu hoặc chất béo bão hòa là lựa chọn dành cho người bệnh tiểu đường.
Ăn tối đa 6 quả vải một ngày
Theo bác sĩ Duy, bệnh nhân tiểu đường khi lựa chọn trái cây hay thực phẩm giàu carbohydrate nên kiểm tra chỉ số đường huyết (GI). Đây là chỉ số giúp xác định một loại thức ăn gây tăng đường huyết nhiều hay ít khi vào cơ thể trên thang điểm từ một (làm tăng đường huyết rất ít) đến 100 (làm tăng đường huyết cao và nhanh).
Các thực phẩm có chỉ số GI cao là trên 70, người tiểu đường chỉ nên ăn số lượng ít và thỉnh thoảng. Nhóm có mức độ GI thấp (20-49) gồm táo, bơ, cherry, bưởi, đào, lê, mận, dâu tây. Nhóm có GI trung bình (50-69) gồm quả vải, sung, nho, quả kiwi, xoài, cam, nho khô, chuối có vỏ còn xanh.
Quả vải có chỉ số đường huyết 57 (thuộc nhóm trung bình). Khi ăn loại quả này, đường glucose sẽ được giải phóng chậm và ổn định, không khiến đường huyết tăng cao, đột ngột. Nhưng nếu ăn quá nhiều có thể làm lượng đường trong máu tăng đột biến, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tùy vào cơ địa của từng người, bác sĩ sẽ đưa ra chế độ dinh dưỡng khác nhau, nhưng lượng đường trung bình người tiểu đường có thể ăn vào một phần trái cây tương đương 15 gram đường mỗi ngày. Mỗi loại trái cây có lượng đường khác nhau nên tùy vào loại trái cây mà người bệnh ăn ít hay nhiều. Ví dụ, trong một phần trái cây chứa 15 gram đường tương đương 6 quả vải. Do đó, người bệnh vẫn có thể ăn vải nhưng rất hạn chế.
Khi ăn đủ 6 quả vải trong ngày thì không nên dùng trái cây khác vì làm tăng hàm lượng đường máu trong cơ thể. Nếu người bệnh không thích ăn vải thì có thể sử dụng 2 quả kiwi hoặc 7 quả dâu tây; 14 quả cherry nhỏ, một quả táo hoặc lê, cam, quýt, chuối, bơ; một lát (dày 5 cm) đu đủ hoặc bưởi, xoài, dứa.
Lời khuyên với người bệnh tiểu đường
Theo bác sĩ Duy, về nguyên tắc người bị tiểu đường cần hạn chế tinh bột (carbohydrate), các thực phẩm chứa đường đơn (bánh, kẹo, nước ngọt). Họ cần tăng cường sử dụng các loại thực phẩm chứa axit béo không bão hòa từ các nguồn thực phẩm cá hồi, cá ngừ, cá thu, dầu nành, dầu phộng và rau xanh, trái cây ít ngọt để cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất sẽ có ích cho người bệnh tiểu đường.
Người bệnh tiểu đường kèm các bệnh khác nhau sẽ có chế độ ăn riêng biệt, cụ thể, tiểu đường kèm gout cần hạn chế thực phẩm có nhiều purine như thịt bò, hải sản (tôm, cá mòi, cá cơm...), không uống rượu, bia.
Người bệnh tiểu đường có biến chứng tim mạch nên hạn chế muối, thức ăn có nhiều cholesterol như da, mỡ (trừ mỡ cá), món chiên, xào, nướng và thực phẩm chế biến sẵn.
Nhiều người khi biết mắc bệnh tiểu đường đã kiêng khem quá mức hoặc ăn uống không cân bằng nên cơ thể không đủ dưỡng chất, suy kiệt, ảnh hưởng lớn đến quá trình điều trị. Khi sức khỏe yếu, hệ miễn dịch suy giảm, người bệnh lại dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm khác như lao phổi, nhiễm trùng huyết... Chế độ ăn kiêng khem quá mức có thể ảnh hưởng tâm lý.
Theo bác sĩ Duy, người bệnh nên khám bác sĩ chuyên khoa để được phân tích, xây dựng khẩu phần ăn cá thể hóa và vận động phù hợp. Điều này giúp kiểm soát lượng đường huyết, cung cấp đủ năng lượng cho các hoạt động sống hàng ngày.
