Dù phơi nhiễm chất độc da cam với tỉ lệ suy giảm sức khỏe tới 76%, cựu chiến binh Trương Văn Phấn (sinh năm 1953 tại thôn Thôm Mò, xã Quân Hà, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn) không chỉ cần mẫn thoát nghèo, ông đã vươn lên trở thành một gương điển hình sản xuất kinh doanh giỏi của tỉnh Bắc Kạn.
Hơn 5 năm chiến đấu ở chiến trường Tây Nguyên, ông Trương Văn Phấn xuất ngũ với vết thương nặng trên đầu và những di chứng do chất độc da cam dioxin. Sau hơn 10 năm công tác tại 1 doanh nghiệp nhà nước, năm 1990, ông Phấn buộc phải nghỉ mất sức. Sức khỏe kém, đồng lương giáo viên ít ỏi của vợ khiến cuộc sống gia đình với 3 người con không ít phen vất vả.
Vợ chồng ông Phấn bươn chải với đủ thứ công việc từ trồng ngô, cấy lúa, nuôi lợn gà và cả buôn bán nhỏ lẻ. Năm 2004, khi đã ngoại ngũ tuần, ông bà quyết định tham gia sáng lập một trong những Hợp tác xã đầu tiên tại huyện Bạch Thông, với ngành nghề chủ yếu là chăn nuôi lợn, buôn bán thức ăn gia súc, vật liệu xây dựng. Đến năm 2009, khi vợ nghỉ hưu, Hợp tác xã Đức Mai do 2 vợ chồng ông quản lý đã chính thức ra đời.
Khi đó, những hộ gia đình ở Bắc Kạn dám nuôi 30-50 con lợn đã chỉ đếm trên đầu ngón tay thì vợ chồng ông mạnh dạn vay vốn, xây dựng chuồng trại, áp dụng kỹ thuật chăn nuôi mới. Nhờ tự chủ động nguồn giống, cám nên lợi nhuận cũng khá hơn so với mô hình thông thường. Có năm chỉ riêng lãi từ chăn nuôi đã đạt 500 triệu đồng.
“Xuất phát đầu tiên chỉ 6 con lợn nái rồi gia đình cứ nhân dần lên, cao điểm lên đến 50 con nái, mỗi lứa đẻ ngót nghét 500 con lợn, có năm gia đình xuất chuồng đến hơn 1.000 con lợn”, bà Mai Thị Thảo - vợ ông nhớ lại.
Đầu năm 2017, từ 40.000 đồng/kg, chỉ sau ít ngày giá lợn hơi rớt xuống còn hơn 15.000 đồng/kg. “Cơn bão giá” ấy khiến nhiều người chăn nuôi lao đao. Khi giá lợn mới tạm ổn, trang trại phục hồi thì dịch tả lợn châu phi lại bùng phát khiến hơn 20 tấn lợn của gia đình ông Phấn cũng buộc phải tiêu hủy.
Tưởng chừng phải dừng bước nhưng Hợp tác xã Đức Mai lại chuyển sang một hướng đi mới. Đó là sản xuất cao Gắm. Đây là một loai cây leo, mọc phổ biến ở những cánh rừng tự nhiên và đồng bào vẫn lấy về nấu cao, chữa các bệnh xương khớp. Nhận thấy tác dụng cũng như tiềm năng của loại dược liệu này, ông Phấn mày mò tìm cách chế tạo hệ thống dây chuyền nấu cao công nghiệp hơn.
Sau không ít lần thất bại, sản phẩm Cao Gắm Bảo An của HTX Đức Mai sản xuất đã ra đời. Đặc biệt, năm 2019, sản phẩm này đã được gắn thương hiệu OCOP 3 sao. Với công suất hơn 1 tạ cao mỗi năm, sản phẩm của Hợp tác xã đã theo các chuyến xe đến tận các tỉnh như Thái Nguyên, Hà Nội, TP.HCM đến tận mũi Cà Mau. Thành công bước đầu giúp người cựu chiến binh này càng quyết tâm hơn trong mở rộng quy mô sản xuất.
“Gia đình đang chuẩn bị để nâng công suất dây chuyền sản xuất lên 2-3 lần, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trên thị trường. Sức khỏe bây giờ đã tạm ổn, mình còn sức khỏe thì phải phát huy tinh thần anh bộ đội cụ Hồ”, ông Phấn nói.
Bên cạnh tiếp tục mở rộng sản phẩm Cao Gắm, HTX Đức Mai vẫn duy trì các lĩnh vực là chăn nuôi và kinh doanh, quản lý chợ nông thôn, tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương.
Ông Lường Thái Biên, Bí thư Đảng ủy xã Quân Hà, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn đánh giá, hiện nay xã Quân Hà đang phấn đấu cuối 2021 đạt chuẩn Nông thôn mới, do đó, những mô hình kinh tế như của cựu chiến binh Trương Văn Phấn là tấm gương để bà con trong xã học tập theo để phát triển thu nhập.
Khi thì lăn lộn cả ngày với trang trại chăn nuôi, chăm sóc vùng cây nguyên liệu, lúc lại xắn tay cùng công nhân sản xuất, khi lại mày mò cặm cụi với thiết kế cho hệ thống nấu cao mới… lịch làm việc của Phấn hầu như không mấy khi có thời gian trống.
Dù đã quá tuổi lục tuần - cái tuổi mà có thể nghỉ ngơi, an hưởng tuổi già nhưng 2 vợ chồng ông Phấn vẫn muốn đưa thương hiệu của HTX đi xa hơn nữa. Nghị lực cũng như những thành công của ông cũng là minh chứng cho một điều: Khởi nghiệp không khi nào là muộn!./.
