Iran mới đây thử nghiệm tên lửa đạn đạo dẫn đường bằng vệ tinh do nước này sản xuất nội địa, Fath 360, trong các cuộc tập trận quân sự. Fath 360 có vẻ ngoài giống Hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao (HIMARS) của Mỹ đã được triển khai ở Ukraine.
Hãng thông tấn Fars tuần trước đưa tin, Iran đã thử nghiệm tên lửa đất đối đất tầm ngắn Fath 360 và các vũ khí kết hợp với hệ thống này trong cuộc tập trận quân sự Eghtedar 1401 ở Nasrabad, Isfahan.
Fath 360 giống HIMARS cả về thiết kế và hoạt động
Theo Tasnim News, tên lửa có thể được bắn với tốc độ Mach 3, sau đó chúng kết nối với vệ tinh để nhanh chóng xác định và tấn công mục tiêu ở tốc độ Mach 4. Trong khi đó hãng thông tấn Press cho biết Fath 360 là phiên bản được thu nhỏ kích cỡ trong “gia đình” tên lửa đạn đạo Fateh, cho phép lắp được nhiều tên lửa hơn trên xe tải hoặc bệ phóng.
Tên lửa Fath 360 dài 4 mét, đường kính 30cm, nặng 850-1.100 kg, đầu đạn 150kg và tầm bắn 80-100km. Kích thước tương đối nhỏ và trọng lượng nhẹ của Fath 360 cho phép triển khai nhiều tên lửa trên một bệ phóng đặt trên xe tải, với 6, 4 hoặc 2 ống phóng.
Các đặc điểm này khiến Fath 360 có nhiều điểm tương đồng với HIMARS về thiết kế. Theo trang Global Security, tên lửa M31 GMLRS mà Mỹ đã cũng cấp cho các đơn vị vận hành HIMARS ở Ukraine mang đầu đạn đơn khối 90kg, tầm bắn tới 70km ở tốc độ Mach 2,5 và có thể phóng từ HIMARS 6 ống hoặc pháo hạng nặng M270 MRLS 12 ống phóng mà Anh đã viện trợ cho Ukraine.
Eurasian Times cho rằng tên lửa HIMARS có độ chính xác từ 5-10 mét tính từ điểm tác động của chúng và loạt 6 tên lửa có thể được phóng trong 25-30 giây.
Mỗi bệ phóng HIMARS có giá 5,6 triệu USD và mỗi viên đạn M13 có giá 168.000 USD, theo bài viết trên trang The Warzone. Mỹ hiện đang phát triển đạn tăng tầm GMLRS với tầm bắn 150km, dự kiến được đưa vào sản xuất năm 2023.
Fath 360 được bàn giao cho Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran (IRGC) năm 2021, với các bệ phóng 2 ống và 4 ống cho phép lực lượng mặt đất của IRGC ồ ạt khai hỏa tầm ngắn chính xác nhằm vào hệ thống phòng không đối phương, trong khi Lực lượng Hàng không Vũ trụ IRGC tiến hành các cuộc tấn công tầm xa hơn.
Xu hướng sử dụng pháo phóng loạt bánh lốp nhỏ gọn
Fath 360 cũng có thể đánh dấu việc hướng tới các hệ thống tên lửa phóng loạt (MRLS) bánh lốp cỡ nhỏ hơn. Các hệ thống lớn hơn và hạng nặng hơn như MRLS M270 của Mỹ và B-30 Smerch của Nga có hỏa lực đáng gờm với khả năng phóng 12 tên lửa mỗi loại. Tuy nhiên, những hệ thống này, dù mạnh mẽ và uy lực nhưng vẫn có một số nhược điểm.
Trong một bài viết trên Newsweek, Tướng nghỉ hưu của Lục quân Mỹ Mark Hertling cho biết, HIMARS bánh lốp có tốc độ di chuyển nhanh hơn so với người anh em M270 bánh xích hạng nặng.
Ông Hertling cho rằng các hệ thống hạng nặng như M270 khó bảo trì và sửa chữa hơn HIMARS - vốn là bệ phóng tên lửa gắn trên xe tải. Kích thước nhỏ hơn của HIMARS cho phép một kíp pháo thủ ít người hơn có thể bắn, di chuyển, nạp đạn nhanh và yêu cầu huấn luyện cũng dễ dàng hơn.
Các chuyên gia phương Tây cho rằng Iran có thể đã nhận ra hiệu quả của các bệ phóng HIMARS do Mỹ cung cấp cho Ukraine.
Theo New York Times, tính đến đầu tháng 9, Ukraine chỉ có 26 bệ phóng HIMARS và số lượng đạn M31 chưa được tiết lộ, nhưng lực lượng của họ đã tận dụng được tốc độ và tính cơ động của HIMARS, cho phép nạp đạn nhanh chóng trong khi tránh được hỏa lực phản công của Nga.
Tương tự, cấu hình bánh lốp hạng nhẹ của Fath 360 giúp nó linh hoạt hơn trong chiến tranh cơ động ở Iran và các khu vực miền núi, sa mạc và đô thị của Trung Đông so với các bệ phóng Fateh và Fajr vốn nặng hơn.
Hơn nữa, kích thước nhỏ hơn của Fath 360 so với Fateh và Fajr cũng có thể tăng khả năng sống sót khi sử dụng chiến thuật “bắn và chạy” mà Hamas và Hezbollah sử dụng để chống lại Israel và phiến quân Houthi chống Saudi Arabia.
Hiệu quả của HIMARS ở Ukraine một phần là nhờ thông tin tình báo mà Mỹ cung cấp cho Ukraine. Theo New York Times, tình báo Mỹ đóng vai trò quan trọng trong việc “chỉ đường” cho các khẩu đội HIMARS của Ukraine nhắm vào sở chỉ huy và kho đạn Nga.
Mặc dù số lượng ít bệ phóng HIMARS có thể không đủ để Ukraine sử dụng rộng rãi trên khắp chiến tuyến, nhưng việc triển khai thận trọng, nhắm chính xác vào các mục tiêu có giá trị cao cùng sự hỗ trợ của thông tin tình báo thời gian thực đã cho phép hệ thống này đạt được thành công chiến lược trên chiến trường.
Tên lửa Fath 360 của Iran rất có thể sẽ sử dụng hệ thống định vị vệ tinh GLONASS của Nga để lấy dữ liệu nhắm mục tiêu.
Theo Defense World, Nga cho phép Iran truy cập GLONASS trong cuộc tấn công căn cứ không quân Al Asad (lính Mỹ sử dụng ở Iraq) vào tháng 1/2020 nhằm trả đũa việc Washington ám sát tướng Qassem Soleimani của IRGC. Nguồn tin cho rằng Iran đã bắn 19 tên lửa từ lãnh thổ nước này trong cuộc tấn công vào căn cứ ở Iraq, 17 trong số đó đã trúng mục tiêu./.
