Dưới chân núi tuyết

Từ khuôn viên trường đại học Shizuoka nhìn lên ngọn núi Fuji. Đỉnh núi đội tuyết trắng xóa. Vi Thị Hằng cùng Siphandon thành kính trước núi thánh Fuji. Mỗi người nói thầm với núi những tâm tư riêng. Vi Thị Hằng chắp tay trước ngực thầm hỏi núi thánh Fuji. "Kính thưa cụ núi Fuji. Chúng cháu là những nữ sinh viên Đông Nam Á. Nhiều nước Đông Nam Á của chúng cháu có núi cao, biển rộng, sông dài, Mặt trời chói lọi. Lần đầu tiên trong đời chúng cháu tới Đông Bắc Á trở thành sinh viên nước Nhật Bản...."

Vi Thị Hằng chợt nhìn thấy chiếc áo trấn thủ treo trên mắc áo. Mấy lần đến xem bảo tàng của tỉnh, Vi Thị Hằng nhìn thấy những chiếc áo trấn thủ trưng bày trong tủ kính. Người của bảo tàng giới thiệu, áo trấn thủ là quân trang của bộ đội Việt Minh thời kỳ chống giặc Pháp. Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, người bộ đội nào cũng mặc áo trấn thủ ra trận. Nhìn những quân trang vật dụng của cụ già Nhật Bản, Vi Thị Hằng thốt lên: "Ôi! dao quắm, phẻn rựa, sảo đi rừng, áo trấn thủ. Là của Việt Nam ta". Nghe tiếng nói bên cạnh, cụ già đột ngột dừng tay đan rổ. Cụ quay nghiêng, chăm chú nhìn cô gái vừa cất lời bằng tiếng Việt...

Nhưng sau sự kiện đảo chính khoảng một tháng, phong trào kháng Nhật của Việt Nam nổ ra khắp nơi, nhiều đội quân Nhật bị tiêu diệt. Trận địa phục kích của binh lính Nhật dưới chân núi Mẫu Sơn công khai chĩa súng vào bộ đội Việt Minh và người dân Việt Nam. Nhiều cuộc lùng sục du kích trong các bản người Tày quanh vùng, thế nhưng, trong bản chỉ có người già, phụ nữ và trẻ con. Binh lính Nhật vô cùng ngạc nhiên khi được người trong bản chân thành mời lên nhà sàn uống rượu cần và ăn sắn nướng...

Từ vùng núi Đông Bắc, đơn vị của Nông Việt Minh A, Nông Việt Minh B bí mật hành quân sang chiến trường vùng núi Tây Bắc. Nhiều cuộc chiến đấu ác liệt với quân viễn chinh Pháp diễn ra quanh cứ điểm Điện Biên Phủ. Nông Việt Minh B bị thương nặng nên phải lùi lại tuyến sau. Đêm đêm đứng gác trên ngọn núi bên lòng chảo Mường Thanh, Nông Việt Minh A lại nhớ bản, nhớ người dưới chân núi Mẫu Sơn...

Hướng dẫn viên du lịch đưa cả nhóm hành trình tới núi Mẫu Sơn vào một ngày giáp Tết Nguyên Đán. Hướng dẫn viên du lịch nghe Vi Thị Hằng kể câu chuyện của cô du kích Lạng Sơn và anh binh sĩ Nhật Bản trở thành bộ đội Việt Minh trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp của Việt Nam. Phải rồi, dưới chân núi Mẫu Sơn có hai ngôi mộ giống như câu chuyện vừa kể. Một ngôi mộ vợ. Một ngôi mộ chồng...