Hôm qua (27/9/2021) tròn đúng 1 năm ngày mở đầu cuộc chiến Karabakh lần 2 đẫm máu ở vùng Nam Kavkaz với sự liên quan trực tiếp của ít nhất quân đội Azerbaijan và quân đội người Armenia. Trước thềm lễ kỷ niệm sự kiện này, vào ngày 23/9/2021, đoạn video ghi bài phát biểu của Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev đã được trình chiếu tại phiên họp thứ 76 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, trong đó ông nêu các quan điểm chính về vấn đề này. Hôm 27/9/2021, trong một cuộc họp báo trực tuyến, Đại sứ Azerbaijan tại Việt Nam Anar Imanov đã trích dẫn lại nguyên văn một số phần trong diễn văn của ông Ailyev, đồng thời diễn giải thêm các điều đó.
Cụ thể, diễn văn của Tổng thống Aliyev (được đăng tải toàn văn bằng tiếng Anh trên trang web tổ hợp truyền thông Azerbaijan APA hôm 24/9/2021) có đoạn như sau: “Azerbaijan đã giải quyết xung đột kéo dài 30 năm và khôi phục toàn vẹn lãnh thổ và công lý lịch sử thông qua phương tiện quân sự-chính trị. Xung đột Nagorno-Karabakh đã được bỏ lại trong quá khứ. Không còn đơn vị lãnh thổ hành chính nào mang tên Nagorno-Karabakh ở Azerbaijan. Chúng tôi đã tạo ra các khu vực kinh tế mang tên Karabakh và Đông Zangazur bằng sắc lệnh Tổng thống ký vào ngày 7/7/2021. Nhân dịp này, tôi muốn kêu gọi tất cả các nước thành viên Liên Hợp Quốc và Ban thư ký Liên Hợp Quốc tránh sử dụng những cái tên này (tức Nagorno-Karabakh – PV)...”.
Như vậy, Azerbaijan bằng sắc lệnh Tổng thống này đã xóa sổ địa danh Nagorno-Karabakh từ góc độ của riêng họ.
Đáng chú ý, Tổng thống Ilham Aliyev khẳng định Azerbaijan đã “giải quyết xong xung đột” ở vùng này và đã “khôi phục được toàn vẹn lãnh thổ”. Dựa trên những từ ngữ này có thể suy ra 2 khả năng: Một là, (khả năng cao) Azerbaijan mặc nhiên coi vùng lõi Nagorno-Karabakh đã nằm hoàn toàn dưới sự kiểm soát của mình (trước đây họ luôn tuyên bố chủ quyền đối với vùng đất này). Hai là, Azerbaijan không còn coi vùng lõi Nagorno-Karabakh là thuộc lãnh thổ của mình, vì vùng này vẫn do nhà nước tự phong “Cộng hòa Artsakh” kiểm soát trên thực tế. Trong cuộc chiến Karabakh lần 2, Azerbaijan mới chỉ giành lại các vùng xung quanh vùng lõi Nagorno-Karabakh và chiếm được một phần nhỏ bên trong vùng lõi này.
Đối đầu Armenia-Azerbaijan 2020: Đột biến ngoài sức tưởng tượng
VOV.VN - Cuộc đối đầu trên thực địa giữa Armenia và Azerbaijan trong năm 2020 chứng kiến những đột biến lớn đầu tiên sau 3 thập kỷ...
Khi được hỏi về bình luận của mình trước sắc lệnh trên của Tổng thống Azerbaijan Aliyev, Đại sứ Armenia tại Việt Nam Vahram Kazhoyan hôm 28/9/2021 trả lời VOV như sau: “Đó chỉ là tư duy theo mong muốn chủ quan. Cả Artsakh, Armenia, và các đồng chủ tịch của Nhóm OSCE Minsk đều không đồng ý với điều đó. Các đồng chủ tịch đã kêu gọi nối lại đàm phán để giải quyết vấn đề về tương lai của Artsakh”.
“Artsakh” là thuật ngữ tiếng Armenia được phía Armenia dùng để chỉ nhà nước tự phong đang quản lý vùng lõi Nagorno-Karabakh. Nhà nước tự xưng đó có tên đầy đủ là “Cộng hòa Artsakh” hoặc “Cộng hòa Nagorno-Karabakh”. Azerbaijan không chấp nhận cái tên “Artsakh” nhưng đã từng sử dụng cái tên “Nagorno-Karabakh”. Thuật ngữ Nagorno-Karabakh được quốc tế dùng để chỉ vùng thượng Karabakh hay vùng núi non trong khu vực Karabakh./.
